Iğdır'ın tarihi ve turistik yerleri

Bölgede, zengin bir turizm potansiyeli bulunmaktadır. Özellikle Iğdır Ovası''nın güneyindeki Büyük Ağrı Dağı ülkemizin dağ turizmi yönüyle yüksek bir potansiyele sahip dağlarından birisidir.




Bu volkanik dağ, dağcılık sporu ile uğraşanların belki de aradığı bütün özelliklere sahiptir. Gerçekten, tırmanış mesafesinin yüksek olması ve çıkışın başladığı yere kadar motorlu araçlarla gidilebilmesi önemli bir avantajdır. Bir çok ülkede, dağın kaidesine varabilmek için bazen günlerce yürümek gerektiği halde, Ağrı Dağı; Doğubeyazıt, Iğdır ve Aralık gibi merkezlere gelen asfalt yollarla kolayca ulaşılabilecek bir konumda bulunmaktadır.

Büyük Ağrı Dağı''na tırmanışlar, sadece dağcılık sporuna yönelik olmayıp, bunların çoğu bilimsel amaçlıdır. Bu tür tırmanışların ilki, 1829''da F. Parrot ve ekibi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bunu, 1845''te H. Abich, 1848''de M. Wag-ner, 1900''de A. Osvvald ve 1955''te M. Blumental gibi jeologların, dağın jeolojik yapısını incelemek amacıyla gerçekleştirdikleri tırmanışlar izlemiştir. Dağcılık sporu amacıyla daha bir çok iniş ve çıkışlar yapılmıştır. Ağrı''ya tırmanan ve zirvesine Atatürk''ün büstünü koyan, 1937''de Binbaşı Cevdet SUNAY olmuştur.


Ağrı Dağı''nın Hz. Nuh Tufanı hadisesi dolayısıyla diğer dağlara göre daha fazla turist çekme özelliği bulunmaktadır. Ağrı Dağı''nda yüksek bir turizm potansiyelinin varhğını ve değerlendirilmeyi beklediğini söyleyebiliriz. Bu konuda yapılan bir araştırmada, dağın belli bir yüksekliğine Hz. Nuh''un temsili gemisi yerleştirilip, Aralık KKTİ yakınlarından buraya ve tesislerden dağın doruk noktasına bir teleferik hattı döşenerek, bölgenin turist çekme cazibesi artırılabilir.Bölgede, tarihi ve turistik değer taşıyan 7 adet eser bulunmaktadır. Ancak, bu tarihi eserlerin yerli ve yabancı turist çekme özelliğinin zayıf olduğunu söyleyebiliriz.


Karakale Ören (Harabe) Yeri


Iğdır Ovası''nın batısında, Ermenistan sınırında, savunmaya elverişli bir konumda kurulmuş olan Karakale, Sürmeli Çukuru''nun en eski yerleşim merke/lerinden biri olup, Urartular''a belki.daha da eskilere dayanır. Ancak, 1664 ve 1840 yıllarında meydana gelen depremlerde, kale duvarları tahrip olmuştur. Günümüzde tamamen harabe halindedir.

Kervansaray

Iğdır il merkezini Asma köyüne bağlayan yolun 25 inci km''sinde bulunan kervansaray, XII. yüzyıl Selçuklu taş işlemeciliğinin en güzel örneklerinden biridir. Sürmari Emiri Şerafeddin Ejder tarafından yaptırılmıştır. Kervansaray, Ba-tum-Tebriz karayolu üzerindeki menzil noktalarından birisi olup, kervanlar Çilli geçidini aşmadan önce burada konakmıyorlarmış. 1988 yılında koruma altına alınan eser, halen harabe halindedir.

Iğdır Korganı (Kalesi)

Kale, Büyük Ağrı Dağı''nın eteklerinde bulunmaktadır. Savunmaya elverişli sarp kayalıklar üzerinde ve kervan ticaret yolunun en iyi şekilde kontrol altında tutulabileceği bir konumda yer alan Iğdır Korganı, XI. yüzyılda Oğuz Türkleri tarafından kurulmuştur. Dağ yamaçlarında "Kız Kalesi" ve onun 200 m. kadar aşağısında "Oğlan Kalesi" adı verilen iki kale kalıntısı bulunmaktadır. Sürmeliden Büyük Ağrı Dağı''na doğru giden ilk çağın kervan yolu, bu iki kale arasından geçer ve Ahura yönünde uzanarak Küçük ve Büyük Ağrı

Dağları arasındaki Serdarbulak Geçidi''nden Beyazıt''a (Doğubeyazıt) doğru giderdi. Iğdır Korga-nı''nda, o devirlerden kalma bir değirmen harabesi de bulunmaktadır.

Koç Başlı Mezarlar

Hemen hemen Iğdır Ovası''ndaki bütün eski mezarlıklarda bulunan koç başlı mezarlar, Karakoyunlu-lar döneminden kalmadır. Bu mezar taşları yiğit ve kahraman kişiler ile genç yaşta ölen delikanlıların mezarlarına dikilirdi.


Kümbet




Iğdır''ın Çakırtaş köyünde bulunmaktadır. Bu eser de Selçuklular''dan kalmadır. Ancak, kümbet bakımsızlık dolayısıyla büyük ölçüde tahrip olmuştur.


Kültepe




Melekli beldesi yakınlarındadır. Burada, 1913 yılında yapılan kazılarda, ölülerin yakılarak küllerinin kaplar içinde gömüldüğü bir Urar-tu mezarlığı ortaya çıkarılmıştır. Mezarlıkta ayrıca süs eşyaları, silahlar ve mühürler bulunmuştur.


Ahura Ören (Harabe) Yeri




Ağrı Dağı eteklerinde bulunan Ahura (Yenidoğan), günümüzden 2200 yıl önce Artaksiyaslılaf tarafından bir dini ibadet merkezi olarak kurulmuştur. Ancak; 1840''ta meydana gelen deprem nedeniyle, dağdan yuvarlanan büyük kayalar ve çamur, köyü örterek yok etmiştir. Burada, halen eski köy yerleşim mezarlığı bulunmaktadır.

AKKOYUNLU KÜMBETİ

Merkeze yaklaşık olarak 10 km uzaklıkta bulunan bu
tarihi yapıt ığdırın çakırtaş_necefali köyünde bulunmaktadır. yapıt oldukça zengin mimari işlemelerin yanı sıra bölgede yapılan her türlü sefer ve etkinlikleride bir not defteri gibi üzerinde barındırmaktadır. Bu yapıt bir çok tahribata uğramasına rağmen hala cazibeliğini korumaktadır.bu eser hakkında resmi kaynaklarda pek çok geniş bilgi mevcut değildir,şayet yapıtın üzerindeki yazılar ve işaretler okutturulursa ığdırın tarihi hakkında daha geniş bilgiler ortaya çıkacaktır.kümbet yeniden elden geçirildiği taktirde bölgenin en güzel ve en önemli tarihi eserleri arasında yerini alacaktır..
HAKMEHMET ZİYARETGAHI

Yine resmi kaynaklarda herhangi bir geniş bilgiye rastlamamakla birlikte sefaviler dönemine ait olarak bilinen bu yapıt yöre halkı tarafından kıral muhammed ve oğlunu mezarı yada ziyaretgah olarak adlandırılmaktadır yöre halkı tarafından kutsal mekan olarak bilinen bu yapıt her yıl muharem ayında aşura günü ziyaret akınına uğramaktadır.



ARARAT(ERARVAT) DAĞI

Iğdır ovasının güneğinde yükselen bu dağ ülkemizin ve avrupanın en yüksek dağı olamkla birlikte dağcılık (alpinizm, klimatizm) turuzimi bakımından en yüksek potansiyele sahiptir,bu dağ dağcılık sporu ile uğraşanların aradığı bütün özelliklere sahiptir.Ağrı dağını en kolay tırmanış rotası olarak bilinen Aralık güzergahı fikret ünlü rotası, çıkışın başladığı yere kadar motorlu araçlarla gidilebilmesi, dağcılar açısından çok önemli olan su sıkıntısının olmaması ayrıca rota boyunca bir çok tarihi eserlerin kız kalesi oğlan kalesi korhan kalesi artaksiyaslılardan kalma mezar taşları değirmen kalıntıları,meteor çukuru,zerdüş tapınağı,ve mağaraların bulunması büyük bir avantajdır.bilindiği gibi ağrı dağının toplam 4 çıkış rotası bulunmaktadır.bunlardan 3 tanesi (fikret ünlü rotası,korhan rotası,küpgölü rotası) ığdırda 1 tanesi ise doğubeyazıtta bulunmaktadır.dağcılık açısından en kolay rota olarak bilinen aralık rotası şimdilik yabancı uyruklu dağcılar hariç sadece ülkemiz dağcılarına açıktır.diğer tırmanış rotaları ise yerli yabancı tüm dağcılara açıktır.kutsal kitaplarda belirtildiğine göre adem ile havvanın yaşadığı irem bahçesi bu dağı kuzeyinde aras ırmağı vadisinde bir yerdedir.yine bir rivayete göre nuh tufanı öncesinde hz. Nuh ve beraberindekilerin bindiği gemi sular çekilince bu dağda karaya oturmuştur.
Dolayısıyla ağrı dağı yurdumuzun kutsal dağlarından biri sayılmakta ve batı dünyası tarafından oldukça iyi tanınmaktadır .ermeniler bu dağa masis iranlılar kuhi nuh araplar cebelil haris demektedirler,Ararat ise özbe öz azeri türkçesinde bi kelime olup ERARVAT sözünden türetilmiştir bilindiği gibi bu dağın dört etrafında tebriz,nahçivan,irevan, maku,ığdır, kars, ağrı(karaköse) erzurum ve ardahanda , yaşayan azerbaycan türkleri bu dağa çift olduğu için büğüğüne ER küçüğüne ise ARVAT, ERARVAT yani KARIKOCA ismini takmışlardır...




TARİHİ BABEK MAĞARASI

Mağara ığdır il merkezine 10 km uzaklıkta karakoyunlu ilçe sınırlarındadır.mağara iki odalı olup turizim açısından oldukça önemli stratejik ve görmeğe değer bir yerdir..odlar yurdunun azeri halk kahramanı olarak bilinen babek abasiler döneminde adaletin tecelli etmediği bu topraklarda bir isyan başlatarak büyük bir bağımsızlık mücadelesi vermiştir . Bu isyana abbasilerin bu adaletsiz tutumundan ve zulmünden oldukça rahatsız olan bölgenin diğer halklarıda (ermeniler farslar ve kürtlerde dahil) büyük destek olarak. abasileri babek öncülüğünde defalarca büyük yenilgiye uğratmışlardır.tebriz merkezli bu harekata nahçivan, vedi, ığdır, erdebilve maku kısacası odlar yurdununun tamamı abasilerin bu haksız zulüm ve istilalarından dolayı babekin bu isyan harekatını tam olarak desteklemesiyle, abbasiler ordusu büyük bozguna uğratılmıştır böylece 832 taribinde babekin gücü en yüksek seviyeye ulaşmıştır...dahasonraları abasiler arap yarımadasının tüm gücünü almak için özbe öz müslüman ve türk olan babek hakında çeşitli iftiralar ve didikodular çıkararak babekin dinsiz olduğunu öne sürmüşlerdir. gittikçe abasiler tarafından çembere alınan babek aras nehrini geçerek araratın eteğinde düzbir ovanın yamacında bulunan bir mağarada kaçak olarak hayatını sürdürmüş ve sonrada afşin tarafından pusuya düşürülüp yakalanarak samara şehrine halife mutasım huzurunda kolları bacakları kesildikten sonra 3 kez iğdam edilmiştir.babekle ilgili arap kaynaklarının tamamı yalan olmakla birlikte araştırma için nizami gencevi ve tuğrul keskin,in eserlerinden yararlanabilirsiniz.

ZERDÜŞ TAPINAĞI

Ağrı dağı korhan yaylası mevki ahura buzulu aşağısında bulunan bu tarihi yapıt hakkında resmi kaynaklarda bir açıklama bulunmamakla birlikte yöre halkı tarafından zerdüş tapınağı olarak adlandırılmakttadır.